Trong suốt thời gian dài, hạt kê đã được coi là một nguồn lương thực chống đói phổ biến do cây kê dễ trồng, dễ thích nghi với môi trường và mang lại hiệu suất cao. Loại ngũ cốc này được biết đến với việc gây ra ít phản ứng dị ứng nhất trong số tất cả các loại ngũ cốc và lương thực, tạo ra một sự lựa chọn an toàn cho việc tiêu thụ. Hạt kê cung cấp một lượng lớn dưỡng chất và thường được sử dụng trong nhiều phương pháp chữa bệnh như vấn đề tiêu hóa kém, thiếu ham muốn ăn và tiểu tiện không đều
- Viêm tủy răng là gì? Khi nào cần điều trị?
- Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm màng não ở người lớn
- Viêm amidan mạn tính: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách điều trị
Tìm hiểu về hạt kê
Theo Dược sĩ Tôn Thảo Vi – Giảng viên Cao đẳng Dược cho hay, Kê thuộc họ lúa (Poaceae), có tên khoa học là Setaria italica (L.) P Beauv.
Đây là một loại cây thân thảo hàng năm, thân mọc dọc thành cụm có nhánh, có thể cao đến 1,8m. Lá mọc đứng, nhọn, dài, với bề mặt phẳng, mép lá có thể có răng cưa hoặc gai nhỏ. Chiều rộng của lá khoảng 2cm, chiều dài khoảng 50cm.
Hoa của cây mọc thành bông nhiều lần kép, hình dạng như trụ, với đầu thòng xuống, mang theo nhiều quả. Quả của cây có hình dạng giống như thóc, màu sắc trắng ngà.
Nguồn gốc của cây kê xuất phát từ Ấn Độ, sau đó được du nhập vào nhiều quốc gia, đặc biệt là ở những vùng đất có khí hậu khô cằn như châu Á, Bắc Phi và Nam Mỹ, trở thành một loại lương thực chủ đạo. Hiện nay, kê được trồng nhiều ở Ấn Độ và phía Bắc Trung Quốc. Ở Việt Nam, cây kê được trồng khắp nơi nhưng chủ yếu tập trung ở miền Trung.
Cây Kê thuộc họ Lúa, hoa mọc thành bông nhiều lần kép, mang nhiều hạt
Thành phần hóa học có trong hạt kê
Hạt kê đặc chứa nhiều chất dinh dưỡng có giá trị cao. Trong đó, kê chứa một lượng lớn các axit amin như isoleucine, leucine, lysine, phenylalanine, threonine, methionine, valine và tryptophan, với lysine chiếm tỉ lệ cao nhất, theo sau là methionine và valine. Ngoài ra, kê còn cung cấp nhiều khoáng chất vi lượng, axit béo không bão hòa như Linoleic, oleic, linolenic acids, cùng với các axit béo bão hòa như palmitic và stearic acids.
Đối với thành phần dinh dưỡng, hạt kê có tỷ lệ protein dao động từ 10-12%, lipid từ 4.7-6.6%, carbohydrate từ 60.6–64.5%, và lysine chiếm khoảng từ 2.29 – 2.7%. Các loại carbohydrate trong hạt kê bao gồm đường khử, tinh bột và cellulose. Vỏ cám của hạt kê chứa nhiều chất béo, đặc biệt là 67% là linoleic acid. Màu sắc vàng của kê chứa chủ yếu zeaxanthin, cryptoxanthin và xanthophyl, các chất này có khả năng chống oxi hóa và bền vững với nhiệt độ.
Vitamin B1 trong hạt kê cao gấp đôi so với gạo và ngô
Nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra nhiều carotenoid trong sắc tố của hạt kê, các chất này có tính chất chống oxi hóa mạnh mẽ. Ngoài ra, kê cũng cung cấp nhiều vitamin như A, B1, B2, E. Lượng vitamin A và E trong hạt kê cao hơn so với gạo, lúa mì và ngô. Còn vitamin B1 thì cao gấp đôi so với gạo và ngô. Nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra sự hiện diện của acid folic trong hạt kê. Ngoài các chất dinh dưỡng, hạt kê cũng chứa các chất có hoạt tính dược lý như acid phytic và tanin.
Công dụng từ hạt kê
Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược Hà Nội thông tin thêm, Hạt kê là một nguồn dinh dưỡng vô cùng phong phú, vượt trội so với nhiều loại ngũ cốc khác như gạo, ngô và lúa mì. Chúng chứa đựng nhiều protein, lipid bão hòa và không bão hòa, vitamin A, B1, B2, acid folic, carotenoids và nhiều dưỡng chất khác. Vì ít gây dị ứng, hạt kê có thể sử dụng an toàn cho mọi lứa tuổi, bao gồm trẻ em, phụ nữ mang thai và những người có sức khỏe yếu.
Truyền thống đã biết đến việc sử dụng hạt kê trong nấu chè, cháo để bồi bổ cơ thể, đặc biệt là cho người cao tuổi, gầy yếu và suy dinh dưỡng. Hạt kê cũng được coi là một loại thực phẩm dưỡng sinh, có thể sử dụng hằng ngày để cung cấp năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể.
Hạt kê chế biến các món ăn giàu dinh dưỡng
Ngoài ra, hạt kê cũng có tác dụng tăng cảm giác ngon miệng và được sử dụng như một chất kích thích thèm ăn, có thể do chứa nhiều tanin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hạt kê có thể ổn định đường huyết và giảm mỡ máu, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch. Ngoài ra, chúng cũng có tác dụng lợi tiểu và thúc đẩy quá trình lành vết thương.
Theo y học cổ truyền, hạt kê có vị ngọt tính bình, thường được sử dụng để bổ tỳ vị, bổ thận, lợi tiểu, thanh nhiệt và giải độc. Đây là một loại thảo dược có giá trị và đa năng trong việc bảo vệ và cải thiện sức khỏe.
Lưu ý khi sử dụng hạt kê
Vì hạt kê là một loại ngũ cốc, chúng rất dễ bị nấm mốc và sâu mọt. Nấm mốc trong ngũ cốc có thể gây ra các vấn đề dị ứng, và nếu tiếp xúc lâu dài có thể gây nguy cơ ung thư gan. Do đó, quan trọng để bảo quản hạt kê ở nơi khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp và ẩm ướt, cũng như tránh xa mối mọt.
Hạt kê từ lâu đã là một nguồn lương thực chống đói quan trọng trong quá trình phát triển của ông bà ta trong thời kỳ khó khăn. Ngày nay, hạt kê không chỉ là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn được ứng dụng trong điều trị nhiều bệnh. Có nghiên cứu khoa học đã chứng minh tiềm năng của hạt kê trong việc hỗ trợ điều trị đái tháo đường, mỡ máu cao, tiểu khó và suy dinh dưỡng.
Tổng hợp bởi: https://caodangyduochcm.edu.vn/
