BỆNH TUYẾN GIÁP: HIỂU RÕ TRIỆU CHỨNG, NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU TRỊ

Bệnh tuyến giáp còn gọi là bệnh về tuyến giáp xảy ra khi tuyến giáp không hoạt động đúng cách, dẫn đến sự thay đổi về hormone tuyến giáp trong máu. Sau đây là một số triệu chứng điển hình của bệnh tuyến giáp:

• Tầm quan trọng của Vitamin E trong chăm sóc sức khỏe
• NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ VIÊM GAN B
• BACITRACIN SO VỚI NEOSPORIN

Bệnh tuyến giáp, còn gọi là bệnh về tuyến giáp, là một loại bệnh liên quan đến tuyến giáp, một tuyến nằm ở phía trước của cổ, gần trái giữa cơ hàm dưới. Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc điều hòa chức năng của cơ thể, do sản xuất và tiết ra các hormone giúp kiểm soát tốc độ trao đổi chất của cơ thể. Bệnh tuyến giáp xảy ra khi tuyến giáp không hoạt động đúng cách, dẫn đến sự thay đổi về hormone tuyến giáp trong máu.

1. Bệnh tăng chức năng tuyến giáp (Bệnh Basedow-Graves hoặc tăng giáp)

Trong trường hợp này, tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3). Điều này dẫn đến tăng tốc độ trao đổi chất, gây ra các triệu chứng như:

• Loạn nhịp tim: Bệnh tuyến giáp có thể làm tăng nhịp tim, gây cảm giác run rẩy hoặc đập mạnh.
• Sưng mắt: Có thể dẫn đến loét mắt, đau mắt, và sưng khuôn mặt.
• Tăng cảm giác nóng: Bạn có thể cảm thấy nóng quá mức, thường xuyên đổ mồ hôi.
• Giảm cân: Mặc dù ăn nhiều, nhưng vẫn giảm cân một cách nhanh chóng.
• Loạn chức năng tiêu hóa: Gây ra tiêu chảy và tăng tiết mồ hôi.

2. Bệnh giảm chức năng tuyến giáp (Bệnh bướu tuyến giáp hoặc giảm giáp)

Trong trường hợp này, tuyến giáp không sản xuất đủ hormone thyroxine và triiodothyronine để duy trì sự hoạt động bình thường của cơ thể. Do đó dẫn đến các triệu chứng như:

• Mệt mỏi: Cảm thấy mệt suốt ngày, thiếu năng lượng.
• Tăng cân: Dù kiểm soát chế độ ăn uống, bạn có thể tăng cân một cách nhanh chóng.
• Tăng bất lực: Giảm ham muốn tình dục hoặc gặp khó khăn trong việc đạt đỉnh cực khoái.
• Cảm giác lạnh: Bạn có thể cảm thấy lạnh dù môi trường không lạnh.

Nguyên nhân gây bệnh tuyến giáp không được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng có một số yếu tố và tình huống có thể góp phần tới sự phát triển của bệnh này. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

1. Yếu tố di truyền: Di truyền đóng một vai trò quan trọng trong tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp. Nếu có người trong gia đình bạn có bệnh tuyến giáp, bạn có thể có nguy cơ cao hơn.
2. Tác động môi trường và stress: Môi trường và tình trạng tăng cường stress có thể gây ra sự thay đổi trong tuyến giáp. Tiếp xúc với các yếu tố môi trường có hại như các hạt bụi, tiền sử về viêm nhiễm tuyến giáp hoặc chịu áp lực căng thẳng có thể tạo điều kiện cho bệnh tuyến giáp phát triển.
3. Yếu tố nội tiết: Các biến đổi trong hormone nội tiết có thể góp phần đến bệnh tuyến giáp. Ví dụ, thai kỳ và sau sinh có thể làm thay đổi hormone và gây ra sự phát triển tạm thời của bệnh tuyến giáp. Rối loạn hormone khác, như rối loạn tuyến yên hoặc tuyến nội tiết, cũng có thể tác động lên tuyến giáp.
4. Tác động xạ trị: Nếu bạn từng trải qua xạ trị ở vùng cổ hoặc tuyến giáp, đặc biệt trong việc điều trị ung thư, có thể tạo điều kiện cho bệnh tuyến giáp phát triển trong tương lai.
5. Yếu tố môi trường: Các yếu tố môi trường như thuốc lá, hóa chất công nghiệp, hoặc việc tiếp xúc với các hạt bụi có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp.

Mặc dù không có một nguyên nhân cụ thể duy nhất, bệnh tuyến giáp là một tình trạng phức tạp và được ảnh hưởng bởi sự kết hợp của nhiều yếu tố. Nếu bạn có yếu tố nguy cơ hoặc gặp các triệu chứng liên quan đến bệnh tuyến giáp, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Cách điều trị bệnh tuyến giáp phụ thuộc vào loại bệnh tuyến giáp bạn mắc phải (tăng chức năng hoặc giảm chức năng tuyến giáp) và mức độ của nó. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến cho bệnh tuyến giáp:

1. Thuốc: Thuốc thường là phương pháp điều trị đầu tiên cho bệnh tuyến giáp. Dựa vào tình trạng cụ thể của bạn, bác sĩ có thể mọi thuốc sau đây:
2. Thuốc ức chế tuyến giáp (antithyroid medications): Dùng để kiểm soát tăng chức năng tuyến giáp bằng cách giảm sản xuất hormone tuyến giáp. Propylthiouracil (PTU) và methimazole là các ví dụ.
3. Thuốc giảm giáp (thyroid hormone replacement): Được sử dụng trong trường hợp giảm chức năng tuyến giáp để bổ sung hormone giảm tuyến giáp (levothyroxine).
4. Iốt radioactif (Radioactive iodine – RAI): Đây là một phương pháp điều trị tăng chức năng tuyến giáp. Iốt radioactif được uống và gây ra thiệt hại cho tuyến giáp, làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp. Tuy nhiên, nó cũng có thể dẫn đến giảm chức năng tuyến giáp và phải điều trị thay thế bằng hormone giảm tuyến giáp sau đó.
5. Phẫu thuật (thyroidectomy): Nếu các phương pháp trên không hiệu quả hoặc không thích hợp cho bạn, việc loại bỏ tuyến giáp (phẫu thuật thyroidectomy) có thể là tùy chọn. Trong trường hợp này, bạn sẽ cần phải dùng hormone giảm tuyến giáp để duy trì chức năng tuyến giáp cơ bản.
6. Theo dõi và quản lý: Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi triệu chứng bệnh tuyến giáp không nghiêm trọng, bác sĩ có thể quyết định theo dõi tình trạng của bạn và không cần điều trị ngay lập tức.

Ngoài việc sử dụng các phương pháp trên, điều quan trọng là duy trì liên hệ thường xuyên với bác sĩ để đảm bảo tình trạng tuyến giáp được kiểm soát tốt và được theo dõi theo định kỳ. Bệnh tuyến giáp thường cần theo dõi và điều trị dài hạn.

Ngoài việc thực hiện phương pháp điều trị y tế theo chỉ dẫn của bác sĩ, có một số hoạt động tự quản và thay đổi lối sống có thể giúp bạn chống chọi lại bệnh tuyến giáp và quản lý tốt tình trạng sức khỏe của tuyến giáp. Dưới đây là một số hoạt động và thay đổi lối sống quan trọng:

1. Tuân thủ đúng phương pháp điều trị: Tuân thủ đúng các đơn thuốc và hướng dẫn của bác sĩ. Điều này bao gồm việc duy trì liều lượng thuốc đúng cách và không bỏ sót các cuộc kiểm tra y tế định kỳ.
2. Chế độ ăn uống lành mạnh: Hãy tập tránh thực phẩm chứa iod trong lượng lớn, vì iod có thể kích thích tăng chức năng tuyến giáp. Hãy cân nhắc giảm tiêu thụ các loại thực phẩm như rong biển, mực, và cá hồi. Hãy cân nhắc tăng cường tiêu thụ thức phẩm giàu canxi và selen trong chế độ ăn uống của bạn, vì chúng có thể giúp kiểm soát tuyến giáp.
3. Kiểm soát stress: Stress có thể gây ra sự thay đổi trong tuyến giáp. Hãy thực hiện các biện pháp giảm stress như thiền, yoga, hoặc tập thể dục để giảm căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày.
4. Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục có lợi cho sức khỏe tổng thể và có thể giúp kiểm soát tuyến giáp. Hãy thả lỏng thông qua việc đi bộ, tập thể dục nhẹ, và hoạt động vận động hằng ngày.
5. Theo dõi triệu chứng: Tự theo dõi triệu chứng của bệnh tuyến giáp, và báo cáo ngay cho bác sĩ bất kỳ sự thay đổi nào trong tình trạng sức khỏe của bạn.
6. Tránh thuốc thảo dược không kiểm soát: Hãy thận trọng với việc sử dụng các loại thuốc thảo dược hoặc bổ sung, và luôn thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng chúng, vì chúng có thể tác động lên tuyến giáp.
7. Hãy duyệt định kỳ với bác sĩ: Thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ với bác sĩ chuyên khoa tuyến giáp để đảm bảo rằng bệnh tuyến giáp được kiểm soát tốt và không có sự thay đổi bất thường.

Nhớ rằng, chế độ sống lành mạnh và chăm sóc tốt cho tuyến giáp có thể giúp bạn quản lý tốt bệnh tuyến giáp và tối ưu hóa sức khỏe tổng thể của bạn. Hãy thả lỏng thông qua việc tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ và duy trì lối sống lành mạnh.

Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cập nhật và chia sẻ