Trong cuộc sống hàng ngày, cây lạc dại đang từng bước trở nên thân quen với chúng ta. Không chỉ làm đẹp cho cảnh quan, loài cây này còn mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho nền nông nghiệp địa phương.
- Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm màng não ở người lớn
- Viêm amidan mạn tính: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách điều trị
1. Đặc điểm thực vật cây lạc dại
Đây là một loại thực vật thân bò sát trên mặt đất. Cây có khả năng tạo thành một thảm dày từ thân bò, giúp chống lại hiện tượng xói mòn đất đai. Hệ rễ của nó phát triển dạng cọc, xuất phát từ các đốt và lan rộng sâu vào lòng đất. Có điều đặc biệt là nốt sần ở rễ có khả năng hấp thụ đạm từ khí nitơ một cách hiệu quả.
Lá của cây lạc dại thường mọc thành bộ 4 lá chét, có bề mặt phủ lông mịn và mép lá nguyên. Chiếc lá có hình dạng trứng, mép lá thường tù và phần cuống lá hình trái tim, mọc đối diện nhau. Kích thước trung bình của lá là khoảng 4x3cm. Bề mặt phía trên của lá thường mịn màng và sáng hơn so với bề mặt dưới. Hoa của cây mọc riêng biệt hoặc thành chùm, có màu vàng tươi sáng. Cuống hoa thường ngắn khoảng 5cm. Quả của cây nhỏ, thường chỉ chứa 1-2 hạt to, màu nâu nhạt. Kích thước của quả khoảng 10x8mm và thường không được thu hoạch nhiều.
Hiện nay, cây lạc dại đã trở nên phổ biến trong việc trồng cây ở nước ta.
2. Đặc điểm về sinh trưởng và thu hoạch
Đây là một loài cây lâu năm, thích hợp với môi trường rừng thưa ở các vùng nhiệt đới. Cây có thể sinh sống ở độ cao lên đến 1400m so với mực nước biển và phát triển tốt trong điều kiện nhiệt đới. Mặc dù có thể trồng quanh năm, nhưng cây thường phát triển tốt nhất vào mùa mưa, với nhiệt độ từ 22 đến 28 độ C.
Cây lạc dại có khả năng chịu hạn tốt và chịu được lượng nước lớn, tuy nhiên, sẽ không phát triển mạnh mẽ trong điều kiện đó. Chúng có thể sinh sống trên nhiều loại đất khác nhau từ đất phù sa đến đất núi, cát và cả đất mặn ven biển.
Cây lạc dại ít bị tổn thương bởi sâu bệnh và thường không cần phải bón phân. Ngoài ra, chúng còn có khả năng cộng sinh với vi khuẩn cố định đạm từ nitơ trong không khí, giúp làm giàu đất và ngăn chặn sự lây lan của bệnh nấm.
Việc thu hoạch cây lạc dại có thể thực hiện sau khoảng 1 tháng khi cây bắt đầu nẩy chồi, và sau khoảng 3 tháng là có thể thu hoạch để sử dụng cho việc làm giống hoặc cho thức ăn gia súc. Cây thường ra hoa quanh năm, đặc biệt là từ tháng 2. Thời gian từ khi cây ra hoa đến khi quả chín thường là khoảng 6 tuần.
3. Bảo quản
Sau khi thu hoạch, cây lạc dại nên được bảo quản ở nơi thoáng mát và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời để giữ được độ tươi mới của nó.
4. Công dụng
Hiện nay, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu sâu về giá trị dinh dưỡng của cây lạc dại. Tuy theo Dược sĩ Tôn Thảo Vy – Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, nhiên, một số nguồn thông tin đã ghi nhận các yếu tố dinh dưỡng sau đây:
Protein thô trong khoảng 13-15%, và chất khô có thể tiêu hóa lên đến 70%. Cây cũng chứa một lượng tanin đậm đặc, tuy không nhiều.
Ngoài ra, theo tính toán của NOMAFSI-Viện khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc, cây lạc dại cung cấp một lượng chất xanh ấn tượng, bao gồm 595 kg Nitơ, 140 kg P2O5, 200 kg K2O mỗi ha/năm, giúp cải thiện chất lượng đất và nuôi dưỡng đất.
Cây lạc dại có nhiều tác dụng trong nền nông nghiệp:
Tạo môi trường sống lý tưởng cho vi sinh vật có lợi, cung cấp đạm cho cây trồng và đất đai.
Xây dựng hệ sinh thái phong phú, cung cấp thức ăn cho các loại côn trùng đất như dế, giun, giúp chúng phát triển mạnh mẽ.
Che phủ đất, ngăn xói mòn và bảo vệ đất, đồng thời cải tạo đất trồng.
Giữ độ ẩm cho đất, giảm chi phí tưới tiêu và làm giảm nguy cơ xâm nhập của cỏ dại gây hại.
Là ký sinh của loài rệp sáp, giảm sự tác động của sâu hại lên cây trồng.
Dùng làm phân bón hữu cơ, cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng khác.
Trong lĩnh vực chăn nuôi:
Cây lạc dại cung cấp nguồn thức ăn phong phú cho gia súc và gia cầm, bao gồm cả phần thân và lá cây.
Ngoài ra, cây lạc dại còn được trồng làm cây cảnh và trang trí ở nhiều nơi như công viên, khu đất trống, công sở, khách sạn và đường phố. Điều này không chỉ tạo ra vẻ đẹp độc đáo mà còn hỗ trợ bảo vệ môi trường sinh thái.
Mặc dù có nhiều lợi ích nhưng cần kiểm soát chặt chẽ độ phát triển của cây lạc dại để tránh tình trạng trở thành cỏ dại và mất thẩm mỹ.
Đối với sức khỏe:
Mặc dù còn ít tài liệu nghiên cứu về cây lạc dại nhưng một số nhà nghiên cứu đã bắt đầu ghi nhận một số tác dụng có lợi cho sức khỏe:
Lạc dại có thể được sử dụng làm nguồn nguyên liệu để sản xuất resveratrol, đặc biệt là phần rễ của cây thường chứa hàm lượng resveratrol khá cao. Resveratrol là một hợp chất biến dưỡng thuộc nhóm phytoalexin, có nhiều hoạt tính sinh học như chống oxy hóa, kháng viêm, ngăn ngừa ung thư, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và giảm quá trình lão hóa da. Hiện nay, nhu cầu sử dụng và thương mại hóa resveratrol ngày càng tăng, trong khi lượng chất này tự nhiên lại rất ít, không đủ đáp ứng. Do đó, việc tìm kiếm và phát triển nguồn nguyên liệu mới chứa resveratrol là rất quan trọng và cần thiết đối với sức khỏe con người.
Hầu hết các phần của cây, từ lá, rễ đến thân, đều chứa stilbene. Trong đó, lá thường có hàm lượng stilbene cao nhất. Stilbene là một loại hợp chất tự nhiên được tìm thấy trong một số loài thực vật và được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Với những khám phá này, cây lạc dại không chỉ có lợi ích trong lĩnh vực nông nghiệp và làm đẹp môi trường mà còn có ích cho sức khỏe của con người.
Giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ
